Uluslararası Göç Örgütü Tarihi

Uluslararası Göç Örgütü (IOM), 1951 yılında kurulmuş olan ve günümüzde dünyada göçle ilgili birçok konuda faaliyet gösteren en önemli uluslararası kuruluşlardan birisidir. IOM, özellikle göçmenlerin, sığınmacıların ve mültecilerin haklarının korunması ve insani şartlarda taşınması, yerleştirilmesi gibi birçok önemli alanda çalışmaktadır.

Kuruluşun tarihi, II. Dünya Savaşı’nın hemen sonrasına dayanmaktadır. 1951’de, Avrupa’da savaşın etkisiyle büyük bir göç hareketi yaşanıyordu. Bu dönemde, savaşın ardından yerinden edilmiş kişilerin yeniden yerleştirilmesi ve taşınması konusunda yardım sağlamak amacıyla kurulan Avrupa’dan Göçmenlerin Geçici Hükümetlerarası Hareketi Komitesi (PICMME) ile başlayan süreç, ilerleyen yıllarda bu alanda daha organize bir yapının ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. 1952’de bu komite, Hükümetler Arası Avrupa Göç Komitesi (ICEM) adıyla yeniden yapılandırıldı. Göçmenlerin yerleştirilmesi ve taşınması için koordinasyon sağlayan bu komite, göç hareketlerini düzenlemek ve yönetmek adına önemli bir platform oluşturdu.

1980’de Hükümetlerarası Göç Komitesi (ICM) adını alan IOM, 1989 yılında yeniden yapılandırıldı ve bugünkü adını alarak Uluslararası Göç Örgütü (IOM) olarak faaliyet göstermeye başladı. O dönemde, kuruluş sadece Avrupa değil, dünya genelinde göçle ilgili meselelerde de aktif rol oynamaya başladı. IOM, 1990’larda Birleşmiş Milletler ile daha yakın bir ilişki kurarak, uluslararası göç politikasının şekillenmesinde etkili bir aktör haline gelmeye başladı. 1992’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda gözlemci statüsü kazanan IOM, 2016 yılında Birleşmiş Milletler’e bağlı bir kuruluş olarak kabul edildi. Bu tarihten sonra, IOM’un küresel göç politikaları üzerindeki etkisi daha da arttı.

Bugün IOM, dünya genelinde 175 üye ülke ve 8 gözlemci ülke ile geniş bir yapıya sahip. Örgüt, 100’den fazla ülkede ofisler açarak, uluslararası göçün düzenli, insancıl ve güvenli bir şekilde yönetilmesi adına çeşitli projeler yürütmektedir. IOM, küresel ölçekte göçle ilgili insani yardımların sağlanması, göçmenlerin entegrasyonu, sığınmacıların korunması ve insan kaçakçılığı gibi suçlarla mücadele gibi pek çok alanda önemli işler yapmaktadır.

Türkiye, IOM’un faaliyet gösterdiği önemli ülkelerden birisidir. 1991 yılından itibaren IOM ile iş birliği yapmaya başlamış ve 2004 yılında tam üye devletlerinden biri olarak  kabul edilmiştir. Türkiye’de IOM, göçmenlerin, mültecilerin ve sığınmacıların ihtiyaçlarına yönelik pek çok program ve proje yürütmektedir. Türkiye’nin coğrafi konumu dolayısıyla göçmen akımlarının yoğun olduğu bir bölge olması  IOM’un Türkiye’deki çalışmalarının büyük önem taşımasına neden olmaktadır.