Yemen ve Kızıldeniz'deki Çatışma

Yemen’de Kızıldeniz’deki Çatışmalarda Son Gelişmeler

Birleşmiş Milletler’in (BM) arabuluculuğunda sağlanan altı aylık ateşkes, Ekim 2022’de sona erdi. Ancak taraflar, büyük çaplı çatışmalardan kaçınmaya devam etti. Nisan 2023’te BM’nin arabuluculuk çabalarına Umman da eşlik etti, ancak somut bir ilerleme kaydedilemedi. Yemen’de savaşın başlamasından bu yana Husiler, Suudi Arabistan’ın başkentine ilk resmi ziyaretlerini 14 Eylül’de gerçekleştirdi. Ancak görüşmeler, iyimser açıklamaların ötesinde somut bir sonuç getirmedi.

Görüşmelerde, Husilerin kontrolündeki limanların ve Sana Havalimanı’nın yeniden açılması, inşa çalışmalarının başlatılması ve yabancı güçlerin Yemen’den çekilmesi gibi konular ele alındı. Ancak müzakereler, Sana’dan çıkan tek ticari hava rotasının askıya alınması ve Eylül ayında Suudi liderliğindeki koalisyon üyesini hedef alan bir Husi insansız hava aracı (İHA) saldırısı nedeniyle gölgelendi.

İran-Suudi Arabistan Görüşmeleri ve Yemen’e Etkisi

Nisan 2023’te Çin’in arabuluculuğunda İran ve Suudi Arabistan arasında yapılan görüşmeler, Yemen’deki çatışmaları sona erdirme konusunda umutları artırdı. Taraflar, diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilmesi ve yıllar süren düşmanlığın ardından büyükelçiliklerin yeniden açılması konusunda anlaşmaya vardı. İran’ın BM misyonu, bu anlaşmanın Yemen’de ateşkesi yenileme çabalarını hızlandırabileceğini belirtti.

İki savaşan taraf arasındaki doğrudan çatışmalar azalırken, El Kaide bağlantılı Arap Yarımadası El Kaidesi (AQAP) Mayıs ve Haziran aylarında siyasi şiddeti artırdı. Kasım 2022’den bu yana en yüksek aylık seviyeye ulaşan şiddet olayları, özellikle Yemen’in Abyan ve Shawba vilayetlerinde yoğunlaştı. AQAP, İHA ve patlayıcı düzenekler (IED) kullanarak Güney Geçiş Konseyi’ne (STC) bağlı güçleri hedef aldı. Ağustos 2023’te, AQAP tarafından düzenlenen bir patlamada STC’ye bağlı Güvenlik Kuşağı Güçleri’nden bir askeri komutan ve üç asker öldü. Aynı ayın başlarında, AQAP savaşçıları başka bir STC güç mensubunu öldürdü.

AQAP’ın Yemen’in güneyinde azalan etkisine rağmen, örgütün ani ve sürekli İHA kullanımının dış destekle bağlantılı olabileceği belirtiliyor. Ekim ayında ise AQAP, beş STC destekli savaşçıyı hedef alan bir saldırı düzenledi.

Husiler ve İsrail-Filistin Çatışması

7 Ekim’de İsrail’e yönelik saldırının ardından, Yemen’deki Husi lideri El-Husi, ABD’nin Hamas-İsrail savaşına müdahale etmesi halinde askeri karşılık vereceklerini duyurdu. ABD yetkilileri, İsrail’e doğru ateşlenen birkaç Husi seyir füzesi ve İHA’yı düşürdüklerini açıkladı. Husiler, 31 Ekim’de Gazze Şeridi’ndeki Filistinlileri desteklemek amacıyla resmen savaşa katıldıklarını ilan etti. Benzer saldırılar Kasım ayı boyunca devam etti.

Kızıldeniz’de Artan Husilerin Saldırıları

19 Kasım’da Husiler, Kızıldeniz’de bir ticari gemiyi ele geçirdi. O tarihten Ocak 2024’ün sonlarına kadar, en az 33 gemiye İHA’lar, füzeler ve sürat tekneleriyle saldırı düzenlediler. Bunun sonucunda büyük nakliye şirketleri, küresel deniz ticaretinin yaklaşık %15’inin geçtiği Kızıldeniz’i kullanmayı bırakmak zorunda kaldı ve gemiler, Güney Afrika çevresinde daha uzun ve maliyetli rotalara yöneldi.

ABD ve Birleşik Krallık, Husilerin Kızıldeniz’deki saldırılarına yanıt olarak 11 Ocak ve 22 Ocak’ta Yemen’de Husilere karşı koordineli saldırılar gerçekleştirdi. Ancak bu saldırıların yakın gelecekte sona erip ermeyeceği belirsizliğini koruyor. Husiler ise Gazze Şeridi’nde ateşkes sağlanana ve bölgeye insani yardım ulaşımına izin verilene kadar askeri operasyonlarına devam edeceklerini duyurdu.

Kaynakça;

Yemen ve Kızıldeniz'deki Çatışma | Küresel Çatışma Takipçisi