İsrail neden Gazze'ye saldırılara başladı, ateşkese ne olacak?

İsrail savaş uçakları, ocak ayında yürürlüğe giren kırılgan ateşkesi ihlal ederek 18 Mart gecesi boyunca Gazze Şeridi'ni bombardımana tuttu.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ölümcül hava harekatıyla ilgili Hamas'ı suçladı.

İsrail liderinin açıklamasında, Hamas'ın rehinelerii serbest bırakmayı "tekrar tekrar reddetmesi" ve ABD'nin önerilerini kabul etmemesinin ardından orduya Hamas'a karşı "güçlü bir eylem" yapması talimatı verildiği belirtildi.

Gazze'deki Sağlık Bakanlığı yetkilileri, ateşkes yürürlüğe girdikten sonra da İsrail tarafından 140'tan fazla kişinin öldürüldüğünü açıklamıştı.

İsrail ordusu da Gazze'de konuşlu birliklerine tehdit olarak gördüğü Hamas savaşçıları olarak belirledikleri hedefleri son haftalarda defalarca vurduğunu belirtmişti. Ancak Netanyahu'nun Hamas'a yeniden neden saldırdığı konusunda farklı fikirler var.

Rehineler ve Kayıp Aileler Forumu, hükümeti "herkesi eve döndürebilecek" bir anlaşmadan çekilerek "tam bir aldatmaca" içinde olmakla suçladı.

Netanyahu'yu eleştirenler, saldırıların İsrail Başbakanı'nın karşı karşıya olduğu yasal ve siyasi krizlerden dikkati dağıtma girişimi olduğunu savunuyor. En önemlisi de İsrail ve Hamas arasında, ateşkesi ilerletme yönündeki son çabaların başarısızlığından kimin sorumlu olduğu konusunda temel bir anlaşmazlık olması. 

İsrail Başbakanı Netanyahu, Gazze saldırılarının ardından konuştu: 'Bu sadece başlangıç!'

Ateşkese ne olacak?

19 Ocak ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında, rehine takasını silahların susması ve yerinden edilmiş Gazzelilerin evlerine dönüşü izledi. Bunun ardından Hamas ve İsrail ikinci aşamayı başlatmak için müzakerelere başlayacaktı. Taraflar, ikinci aşama müzakerelerinde kalan tüm rehinelerin serbest bırakılmasının ve İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesinin görüşüleceği konusunda anlaştılar. Bu da savaşın kalıcı olarak sona ermesi anlamına geliyordu. İlk aşama 1 Mart'ta sona erdi ancak bir sonraki aşama için müzakerelerde ilerleme kaydedilemedi. Bunun yerine İsrail, Gazze'ye giren tüm yardımları tamamen durdurdu ve ABD tarafından hazırlanan yeni bir teklifi desteklediğini söyledi. Geçtiğimiz hafta Katar'da İsrail ve Hamas heyetleri ateşkesin nasıl ilerleyeceğini görüşmek üzere bir araya geldi. ABD elçisi Steve Witkoff, süresi dolan ilk aşamayı uzatacak olan yeni "köprü önerisini" ortaya koydu. Daha fazla rehine, daha fazla Filistinli tutsağın serbest bırakılması karşılığında evlerine dönecekti ancak, savaşın kalıcı olarak sona ermesine ilişkin müzakereler ertelenecekti.  Bundan sonra Gazze'deki durum, ateşkesin son iki ayından farklı olacak gibi görünüyor. İsrail ordusu, 18 Mart sabahı Filistinlilere Gazze Şeridi'nin çevresindeki büyük bir alanı terk etmelerini emreden bir harita yayınladı; şüphesiz binlerce Gazzeli oraya geri dönmüştü. Hamas ise, İsrail'in askeri operasyonunun durdurulması çağrısında bulundu ve bu yazı yazılıncaya kadar da savaşmaya geri döneceğini söylemedi.

• İsrail ateşkesi bozarken hangi gerekçeyi gösterdi?

İsrail, bunu Hamas'ın Gazze'de tutulan esirleri serbest bırakmasını zorlamak için yaptığını iddia ediyor. Hamas'ın yeniden silahlandığını ve yeni bir saldırı planladığını da bildiğini iddia ediyor. Ancak El Cezire'den Hamdah Salhut, "İsrail, savaşın sona ermesini ve Gazze'de tutulan 59 İsrailli tutsağın serbest bırakılmasını öngören bu anlaşmanın ikinci aşamasına ilişkin müzakerelerden çekilmeye karar vermişti" dedi. İsrail, ABD'nin desteğiyle ateşkesin ikinci aşamasına geçilmesini engellemeye çalışırken, Hamas, başlangıçta kararlaştırıldığı gibi anlaşmanın ikinci aşamasıyla devam etmesi gerektiğini savunuyor. 

Hamas ne diyor?

Hamas, İsrail'in ateşkesi ihlal ettiğini ve soykırımını sürdürdüğünü iddia ederek Telegram hesabından bir açıklama yayınladı:

Saldırıları "tüm uluslararası ve insani sözleşmelerin açık bir ihlali" olarak niteleyen örgüt, tehlikeli insani durum ve sahadaki yakıt eksikliği nedeniyle yaralıların çoğunun hastanelere ulaşamamaları nedeniyle hayatını kaybettiğini belirtti.

ABD'nin cevabı ne oldu?

Beyaz Saray, İsrail'in saldırılara yeniden başlamadan önce ABD'ye danıştığını söyledi.

• İsrail, Güney Gazze'deki Rafah'a kara harekâtı başlattı.

İsrail ordusu, Gazze'nin güneyindeki Rafah'ta, özellikle Şabu'ra bölgesinde bir kara operasyonuna başladığını söylüyor. Gazze Sağlık Bakanlığı, İsrail'in salı günü ateşkesi bozmasından bu yana, bölgede 200'ü çocuk olmak üzere 591 Filistinlinin öldürüldüğünü ve 1.042 kişinin yaralandığını söylüyor. Şafaktan beri en az 110 kişi öldürüldü.

İsrail kara birlikleri Gazze'ye yönelik saldırıya katılırken, Başbakan Benjamin Netanyahu, işgal altındaki Batı Şeria'da "daha büyük ve daha güçlü bir cephe"nin yanı sıra "Gazze Şeridi'ndeki Hamas'a karşı şiddetli bir savaş" uyarısında bulundu.

Gazze Sağlık Bakanlığı, İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşında en az 49.617 Filistinlinin öldüğünü ve 112.950 kişinin yaralandığını doğruladı. Gazze Hükümet Medya Bürosu, ölü sayısını 61.700'den fazla olarak güncelledi ve enkaz altında kayıp olan binlerce Filistinlinin öldüğü tahmin ediliyor. 7 Ekim 2023'te Hamas liderliğindeki saldırılarda İsrail'de en az 1.139 kişi öldürüldü ve 200'den fazla kişi esir alındı.

• İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları çocuk ölümlerinin artmasına neden oldu.

Yetkililer, ölenlerin büyük bir kısmının kadın ve çocuk olduğunu söyledi.

Yeni İsrail saldırısındaki saldırıların zamanlaması, kurbanlar arasında kadın ve çocuk oranını artırmış gibi görünüyor, füzeler gece veya sabahın çok erken saatlerinde vurduğunda birçoğu uyuyordu. Perşembe günü enkazdan sağ çıkarılanlar arasında bir aylık bir kız bebek vardı, ancak anne babası ve kardeşi öldürüldü. Salı günü gerçekleşen ilk hava saldırısı dalgası, Gazze'deki sağlık bakanlığına göre, iki aylık düşmanlık arasını bozdu ve 18 aylık çatışmanın en kanlı günü olabilecek günde 400'den fazla kişiyi öldürdü. Filistinli yetkililer, ölenler arasında 200 çocuk ve 94 kadının da bulunduğunu söyledi,

İsrail ordusu, Filistinlilere çatışmalarda sıkışıp kalmamak için Gazze'nin kuzey ve doğusundaki bölgeleri boşaltmaları yönünde uyarılarda bulundu. Bu uyarılar, karadan saldırıların yakın olabileceğini gösteriyor ancak İsrail'in şimdilik hava gücüne güvendiği görülüyor.

KAYNAKÇA:

• BBC. (2025) ‘İsrail neden Gazze'ye saldırılara başladı, ateşkese ne olacak?’

Erişim: https://www.bbc.com/turkce

• Al Jazeera English. (2025) ‘What reason did Israel give for breaking the ceasefire?’

Erişim: https://www.aljazeera.com

• Al Jazeera English. (2025) ‘Updates: Israel begins ground invasion of Rafah, south Gaza’

Erişim: https://www.aljazeera.com

• The Guardin. (2025) ‘Israeli strikes on Gaza add to soaring child death toll’

Erişim: https://www.theguardin.com