Filistin-İsrail Çatışma İncelemesi
Alev CEMPEL tarafındanFilistin – İsrail Çatışması
Yaklaşık 15 ay boyunca süren yoğun çatışmanın sonucunda Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al-Thani, Gazze Şeridi’nde ateşkesin sağlandığını resmen duyurarak, 19 Ocak’ta ateşkes imzalayacaklarını açıkladı. Gazze şehrinden tahliye edilen binlerce Filistinli vatandaş, evlerine yavaş yavaş geri dönmeye başladı.15 ay süren çatışmanın Filistin topraklarında büyük bir yıkıma neden olması sonucu vatandaşların evlerinin yıkıldığını gördüklerinde bu görüntüler onları derinden bir üzüntü ile sarstı. Vatandaşlar gördüklerine rağmen ateşkesin sonunda bir barışın gelebileceğini umsa da Birleşmiş Milletler bölgenin toparlanmasının onlarca yıl alabileceği konusunda halkı uyarıyor. Bu uyarı karşısında vatandaşlar evlerine geri dönmek istese de maruz kaldıkları, ailelerinden verdikleri vefatlar ve yaşadıkları korkunç olaylar doğrultusunda bir nebze de olsa memleketlerine dönmekte endişe duyuyorlar. Sonuç olarak savaştan kaçmak için 1 milyondan fazla Filistinli evini terk etse de şimdilik geriye dönen sadece yaklaşık 300.000’den fazla kişi.
Ateşkes antlaşması için Biden, Gazze için üç aşamalı ateşkes önerdi;
- Aşama: 42 günlük ateşkes
ABD Başkanı Joe Biden ın verdiği bilgiye göre, altı hafta sürecek ilk aşama, silahların susmasını, İsrail güçlerinin Gazze'den çekilmesini ve Hamas'ın elindeki rehinelerin serbest bırakılmasını kapsıyor. BBC'ye konuşan bir Filistinli yetkili, ateşkesin ilk gününde Hamas'ın üç rehineyi serbest bırakacağını, geri kalan takasın da altı hafta içinde yapılacağını söylediğini duyurdu.
- Aşama: Kalan rehinelerin İsrail'e iadesi
Katar Başbakanı El Tani, ikinci ve üçüncü aşamanın ayrıntılarının birinci aşamanın uygulanması sırasında kesinleşeceğini söyledi. Biden, planın ikinci aşamasında "savaşın kalıcı bir şekilde sona ermesi" için müzakerelerin öngörüldüğünü belirtti.
- Aşama: Gazze'nin yeniden inşası.
ABD Başkanı Biden, üçüncü aşamada Gazze'nin yeniden yapılanma planının devreye gireceğini söyledi. Bu yıllar alabilecek bir süreç…
15 Ocak akşamı ateşkesin duyurulmasının hemen ardından İsrail Başbakanlık ofisi tarafından yapılan açıklamada, "henüz anlaşmaya varılmamış birkaç madde" olduğu belirtildi. Bunların kolayca aşılabilecek konular olduğuna değinmeden de geçmek istemedi. Anlaşmazlıklardan biri Gazze'yi kimin yöneteceği sorusuyla ilgili bir madde. Filistin toprakları olarak adlandırılan Gazze Şeridi ve Batı Şeria'daki güç, üç varlık arasında bölündü: Filistin Yönetimi adlı bir yönetim organı, militan grup Hamas ve İsrail devleti. Ancak İsrail şimdi Hamas'ı yok etmeye çalışırken, Gazze'yi kimin yöneteceği tam olarak belli değil!
Savaşın son durumunda ateşkes ile bir anlaşmaya varılsa da 15 aydır sürmekte olan bu savaşın geçmişi Filistin İç Savaşı olarak bilinen 2006- 2007 yılları arasındaki El Fetih ile yaşanan iç çatışmalara dayanmaktadır yani sizlere kısa gibi görünse de geçmişten bu yana uzun soluklu milyonlarca can kaybına neden olan bir savaş. Dolayısıyla şu an ateşkes ile bitecek gibi duran bu savaş belki de önümüzdeki aylarda çok daha büyük yıkımlara neden olabilir.
Savaşın getirdiği tüm zorbalık göz önüne alındığında bu bölgede yaşayan insanların Gazze’deki günlük yaşamından, çadırda kalan bir kesim halktan, giyimleri ve yemeklerine kadar birçok şeyi nasıl zor şartlarda tecrübe ettiğini size anlatmak isterim.
Savaşın yıkıcı etkileriyle karşı karşıya kalmış halk, barınma, giyim ve yiyecek gibi temel ihtiyaçlarını karşılamakta büyük zorluklar yaşıyor. Yıkılan evlerin ardından, birçok aile çadırlar kurarak yaşam mücadelesi verirken özellikle kış aylarında, sıcak tutacak giysiler ve yiyecek bulmak neredeyse imkansız hale gelmiş ve onları ölüme kadar sürüklüyordu. En büyük örnek olarak Gazze halkından Nidaa Attia güney Gazze Şehri’ndeki Han Younis’teki Al-Mawasi sahiline yakın bir çadırda çocuklar için kıyafetleri ölçtü, kesti ve elektrikten yoksun olduğu halde dikiş makinelerine kemerle bağlı bir bisikletin pedallarını kullanarak güç üretip kıyafetleri dikti. Savaş öncesinde de zaten maddi yardıma ihtiyaç duyan Gazze halkının yüzde 80’i , savaşın ardından gıda sıkıntısı ve temel yardımların yetersizliğiyle daha da zor bir duruma düşmüş bulundu. 1.8 milyon kişinin yüksek seviyede gıda sıkıntısı çektiğini, 133 bin kişinin -erkekler, kadınlar ve çocuklar- gıda eksikliği karşısında öldüğünü ve bu şekilde devam ederse vefatların devam edeceğini bildirdi. PC'nin Eylül 2024-Ağustos 2025 dönemine yönelik analizlerine göre akut besin sıkıntısı seviyeleri savaş öncesine göre 10 kat arttı . İsrail kendi verilerinin ocak ayında yalnızca 140 kamyonun Gazze'ye girdiğini, en fazla günlük kamyon girişinin de Nisan'da 226 günlük kamyon ile gerçekleştiğini gösteriyor. Mart ayında açıklama yapan Dünya Gıda Programı, temel gıda ihtiyaçlarının karşılanması için Gazze'ye her gün en az 300 kamyonun girmesi gerektiğine işaret etmişti. Bu rakama savaşın başından beri ulaşılamadı! Ayrıca, resmi açıklamalara göre de Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) da Gazze'deki yeniden inşa sürecinin uzun zaman alacağını kaydediyor. Bombalar ve füzeler doğrultusunda patlatılan güneş panellerinden ve cephaneden yayılan kimyasalların da su kaynaklarını kirleteceğini ve bu kirliliğin sonucuna yıkımlardan dolayı ortaya çıkan molozların temizlenmesi de eklenince yenilenmenin 21 yıl sürebileceğini belirtiyor. UNEP Direktörü Inger Andersen, bu çevresel hasarın Gazze halkı için ciddi bir tehdit oluşturduğunu ve yeniden inşa sürecinin çok daha uzun vadeli bir çaba gerektirdiğini belirtiyor. Tüm bu zorluklar, Gazze’nin daha uzun bir yeniden yapılanma sürecine ihtiyaç duyduğunu ve uluslararası toplumun daha fazla yardım ve desteği elden bırakmaması gerektiğini vurguluyor.
KAYNAKÇA:
Alev CEMPEL
